  ‘Life goes one’, ging vanmorgen door me heen. Ik herinner me dat de Beatles dit in 1968 zongen in hun vrolijke liedje Ob-la-di ob-la-da. We leven nog steeds in een verwarrende, en voor veel mensen stressvolle tijd. Met telkens nieuwe, soms tegenstrijdige, berichtgeving omtrent het covid-19 virus, in Nederland en daarbuiten. Bij velen, en ook bij mij, komt regelmatig de gedachte op: ’Nu heeft het wel lang genoeg geduurd.’ Helaas. Dit virus maakt ons des te meer duidelijk dat we geen controle hebben over het leven, ook al hebben we soms de illusie dat dit wel zo is. In de wereld, ver weg maar ook dichtbij, gebeuren er ook allerlei andere dingen waar we ons grote zorgen over kunnen maken zoals de klimaatcrisis, discriminatie op grond van kleur, ras, seksuele geaardheid, religie, het vluchtelingenprobleem. En intussen gaat het leven door. Elke ochtend komt de zon op en breekt er weer een nieuwe dag aan. David Steindl Rast, de ‘dankbaarheidsspecialist’, noemt iedere dag een geschenk, dat we daarom ‘present’ noemen. Iedere dag kunnen we dankbaar zijn, vanaf het eerste moment van wakker worden. ‘Open je ogen en wees dankbaar dat je ogen hebt die je kunt openen’. Als je vanuit het dankbaarheidsperspectief naar je leven en de wereld kijkt, hoe zien deze er dan uit? In mijn leven, zoals in elk leven vinden vreugdevolle en verdrietige gebeurtenissen plaats. Geboorte en dood, ziekte, ouderdom, ze horen onverbrekelijk bij het leven. Relaties kunnen een bron van geluk zijn, maar ook stressvol en pijnlijk. Soms dreigt de ‘gevoelsbarometer’ bij mij door te slaan naar het negatieve, als ik me echt verdiep in het lijden in de wereld. Een gevoel van onmacht en soms verbijstering kan me bekruipen als ik zie, hoor of lees wat wij mensen andere mensen en de aarde aandoen. Dit gedicht van Warsan Shire raakt me telkens weer als ik het lees: ‘Later that night I held my atlas in my lap, ran my fingers across the whole world and whispered: where does it hurt? It answered everywhere everywhere everywhere.’ En toch is er ook het mooie en goede in het leven. Er zijn zoveel momenten waarop ik me zomaar gelukkig voel. Niet alleen wanneer er iets vreugdevols gebeurt, maar ook in alle momenten waarin ik besef hoeveel voorwaarden er al in mijn leven zijn om gelukkig te zijn. Hoe belangrijk is het om daarbij stil te staan! En dankbaarheid te ervaren. De foto’s bovenaan deze tekst maakte ik op een mooie zomerse dag in mijn tuin. Daar werd ik heel blij van! Gisteren kwam ik de volgende tekst tegen: ‘Als je af en toe stil staat is dat een hele vooruitgang.’ En er zijn mooie voorbeelden van mensen die zelfs in moeilijke omstandigheden bleven geloven in het goede in de mens en in het leven. Zo schrijft Anne Frank in haar dagboek: ‘Ik geloof, ondanks alles, in de innerlijke goedheid van de mens’. En Etty Hillesum, die ook als Joodse jonge vrouw in oorlogstijd leefde, schreef: ‘Al blijft ons één nauwe straat, waardoor we mogen gaan, boven die straat staat toch de héle hemel.’ Ik heb ook ervaren dat in verdriet vreugde ‘verborgen’ kan zijn, hoe tegenstrijdig dit ook mag klinken. Als je verdrietig bent heeft dit immers vaak te maken met het verlies van iets dat of iemand die jou vreugde gaf. Soms moet eerst het verdriet doorleefd worden, voor de vreugde zichtbaar en voelbaar wordt en wellicht ook de dankbaarheid voor het goede en dierbare dat er geweest is. Door het ervaren van verdriet en pijn kunnen ook kwaliteiten in jou tot ontwikkeling komen, die er anders misschien niet of in mindere mate zouden zijn, zoals begrip, mildheid en compassie. We staan dan vaak meer open voor de gedeelde menselijkheid die we bij anderen kunnen herkennen. Dit wordt mooi geïllustreerd in het volgende verhaal: Een moeder verloor haar enige zoon. In haar verdriet en wanhoop zocht ze de boeddha op om te vragen of hij haar zoon weer tot leven kon brengen. De boeddha zei tegen haar: “Brengt u mij een mosterdzaadje uit een huis dat nooit verdriet heeft gekend. Dat kunnen we gebruiken om het verdriet uit uw leven te verdrijven.” De vrouw ging meteen op pad om dat zaadje te vinden. Maar welk huis ze ook binnen ging om haar vraag te stellen, steeds opnieuw bleek dat ieder huis wel zijn eigen verdriet kende of had gekend. De verhalen van de inwoners, of het nu vorsten waren of bedelaars, raakten de vrouw zodanig in haar hart dat ze een tijdje bleef om hen te troosten. Ze dacht bij zichzelf: “Wie is beter in staat om deze arme, ongelukkige mensen te helpen dan ik, die zelf ongelukkig ben? De vrouw was hierdoor niet alleen in staat om de dood van haar kind te aanvaarden, maar kon ook compassievol openstaan voor het verdriet van anderen. Mindfulness en (zelf)compassie: Ik ben ervan overtuigd dat juist in deze vaak stressvolle tijd mindfulness en (zelf) compassie van onschatbare waarde zijn. Met mindfulness, milde open aandacht, zijn we gewaar van alles wat het leven ons brengt, prettige en onprettige ervaringen, als ook van de voortdurende stroom van veranderingen, van moment tot moment. Dit kan ons helpen om de gebeurtenissen in ons leven te zien zoals ze zijn, zonder hier allerei (voor)oordelen en aannames aan te koppelen. We beseffen hierdoor ook dat alles voorbijgaat. Dit kan troostend zijn in moeilijke omstandigheden en een aansporing om ten volle te genieten van de goede en mooie momenten in ons leven, zonder deze te willen vasthouden. En bij het beoefenen van zelfcompassie richten we ons op degene die al deze ervaringen heeft, wijzelf, en leren we om een liefdevolle vriendschap met onszelf te sluiten. Het gevoel dat je altijd je beste vriend of vriendin bij je hebt, kan je leven verrijken en ook in moeilijke, stressvolle omstandigheden een grote steun zijn. Etty Hillesum verwoordt deze ervaring in een van haar dagboeken heel treffend: ‘Ik voel me hier heel prettig, of liever, ik voel me bij mezelf heel prettig en dan dus overal.’ |
2 thoughts on “Life goes on”